Zakończyły się prace konserwatorskie liczącego ponad 500 lat obrazu z Komorowic.

Na zdjęciu obraz Świętej Rozmowy z kościoła św. Jana Chrzciciela w Bielsku-Białej Komorowicach. Tak zmienił się w ciągu dwóch ostatnich lat. Po lewej - stan poprzedni, po prawej - obecny.

Obraz uroczyście pobłogosławi bp Roman Pindel podczas Mszy św. w kościele św. Jana Chrzciciela w Bielsku-Białej Komorowicach w sobotę 6 października o godz. 18:00. Uroczystość będziemyu transmitować na żywo w programie radia Anioł Beskidów.

Obraz właśnie wrócił z pracowni konserwatorskiej dr. Jarosława Adamowicza na ASP w Krakowie. Dotyk mistrza i jego współpracowników przywrócił blask malowidła, które powstało w krakowskiej szkole Wita Stwosza, prawdopodobnie w latach 1505-1510.
Zabytkowy obraz przedstawia Matkę Bożą z Dzieciątkiem na ręku. Mały Jezus trzyma w ręku gruszkę: owoc symbolizujący słodycz matczynej miłości Maryi oraz poświęcenie jej kobiecości na ofiarę Bożego Macierzyństwa. Madonna ujmuje palcami prawy bok Jezusa, ten sam, który zostanie przebity włócznia na krzyżu. Ten gest przywodzi na pamięć także opis stworzenia niewiasty, wyjętej z boku uśpionego mężczyzny. Fałdy płaszcza Mary układają się na kształt wejścia do otwartego grobu, który Jezus opuścił podczas Zmartwychwstania.
Po prawej stronie Madonny z Dzieciątkiem stoi Jan Chrzciciel. Trzyma w ręku apokaliptyczną księgę z pieczęciami, na której spoczywa Baranek Boży. Po przeciwnej stronie widzimy postać Jana Ewangelisty. Ma twarz chłopca, odmłodzoną w oleju, w którym chciano go poddać męczeńskiej kąpieli. W ręku trzyma kielich z trucizną, przy pomocy której chciano pobawić go życia. Błogosławi naczynie, z którego wypełza wąż, symbol trucizny.

RUBLOW W KOMOROWICACH?

To bez wątpienia najsłynniejsza ikona: Trójca Święta Andrieja Rublowa, napisana na początku XV wieku. Zaskakujący efekt daje zestawienie z nią obrazu Madonny Świętojańskiej z Bielska-Białej Komorowich. Obraz namalowany niespełna sto lat po ikonie Trójcy naśladuje ją w wielu rozwiązaniach artystycznych. Czy to tylko dzieło przypadku?

Oba wizerunki łączy MATERIAŁ: lipowa deska.
„Trójca” jest o jedną trzecią mniejsza od „Madonny” poza tym Rublow nałożył na lipowe deski płótno.

Wizerunki łączy UKŁAD osób, twarzy i spojrzeń.
U Rublowa postać po lewej patrzy na środkową i tę po prawej, a one odwzajemniają spojrzenie. W Komorowicach jest identycznie.

Wizerunki łączy równoległa SYMBOLIKA osób.Kim są poszczególne postaci?Rublow: w środku Chrystus, drzewo nad nim nawiązuje do drzewa rajskiego i drzewa krzyż; po lewej Ojciec, a za nim budynek świątyni, miejsca kultu; po prawej Duch Święty, za nim skała, woda, która wytrysnęła z niej dla pustyni jest dla ziemi tym samym, czym Duch Święty dla Kościoła. Na stole, przy którym siedzą kielich - znak ofiary. Komorowice: w środku Maryja, Matka Chrystusa, On sam zaś na Jej ręku; z lewej - Jan Chrzciciel, którego Bóg Ojciec namaścił na proroka, poprzedzającego Syna Bożego; z prawej - Jan Apostoł, autor wyjątkowo duchowej Ewangelii, w której Jezus mówi uczniom: „weźmijcie Ducha Świętego”.

Postaci PRZYLEGAJĄ do siebie.
U Rublowa osoby Trójcy stykają się skrzydłami. W Komorowicach na obrazie panuje ścisk, postaci dotykają się szatami. W obu przypadkach jest to zabieg, symbolizujący jedność, wspólnotę i głębokie wzajemne relacje.

DŁONIE I STOPY
Uderza podobieństwo gestów poszczególnych postaci. Najpierw: każda z nich coś trzyma. Osoby Trójcy trzymają laski - znak godności i władzy. W Komorowicach: Jezus trzyma złotą gruszkę (symbol słodyczy Jego miłości i ofiary), Maryja trzyma oburącz Jezus, Chrzciciel - księgę z Barankiem, Ewangelista - kielich. Wolnymi dłońmi postaci coś wskazują, w specyficzny sposób - ze złączonymi dwoma palcami, co oznacza jedność bóstwa i człowieczeństwa Chrystusa, nieba i ziemi, tego, co duchowe z tym, co cielesne. Stopy skrajnych postaci trójcy są widoczne, środkowej - zakryte. Dokładnie tak samo jest na obrazie komorowickim. Uderza również podobieństwo układu widocznych stóp oraz jego symetria u postaci po prawej i po lewej. Rublowowska środkowa postać ma stopy ukryte za stołem. W Komorowicach Maryja stoi na Księżycu, stopy ma okryte suknią, spod której wystaje jedynie czubek trzewiczka.

WŁOSY
Na obu wizerunkach włosy postaci mają podobny, brązowawy odcień i są wypielęgnowane oraz starannie ułożone.

SZATY
Liczne fałdy, bruzdy i załamania na obu wizerunkach ukazują dynamizm postaci, zarówno w ikonie jak i na obrazie. Oznacza to, że przedstawione postaci, choć wydają się siedzieć lub stać nieruchomo, to jednak nie pozostają bezczynnie, ale nieustannie działają. W przypadku obu wizerunków ubiór ukazuje dość długie, masywne - choć piękne - szyje: symbol życia duchowego postaci.

POSTAWA
Osoby boskie siedzą - u Rublowa wokół stołu, w Komorowicach - sam Jezus, zasiada na tronie ramion swojej Matki. Uwagę zwraca również charakterystyczny skłon głowy zarówno bohaterów Rublowa jak i postaci z obrazu w Komorowicach - postawa uszanowania i czci.

Ikona Andrieja Rublowa, zwana też Trójcą Starotestamentową lub Gościnnością Abrahama, w 1550 roku, a więc niemal pół wieku po powstaniu komorowickiego obrazu, została zalecona przez sobór prawosławny jako wzorcowa dla przedstawień ikonicznych Trójcy Świętej. Powstawały później wzorowane na niej nie tylko ikony wschodnie, ale nawet wizerunki, utrzymane w duchu sztuki Zachodu. Czy autor komorowickiej Świętej Rozmowy widział jakąś kopię Rublowa? Czy podobieństwo układu, gestów i szat postaci jest dziełem przypadku, zrządzeniem Opatrzności czy też celowym zabiegiem? Któż to wie?
Obraz Matki Bożej Świętojańskiej od początku (1505-1510) znajduje się w parafii św. Jana Chrzciciela w Bielsku-Białej Komorowicach. Wizerunek powstał w krakowskiej szkole Wita Stwosza. W ostatnich miesiącach przeszedł gruntowną restaurację w pracowni konserwatorskiej Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.