„Święci i błogosławieni uczą ekumenizmu opartego na prawdzie i są w tym bardzo przekonujący” – zauważa w swej najnowszej książce – „Świętość i święci wyniesieni na ołtarze przez papieża Jana Pawła II jako paradygmat teologiczny, edukacyjny i zjednoczeniowy” – ks. dr Robert Samsel, teolog i dyrektor ekonomiczny kurii bielsko-żywieckiej. W swej monografii, w której jednym z wymiarów refleksji jest świętość jako wzór zaangażowania w proces zjednoczeniowy Kościoła, autor zachęca, by dar świętych świadków wiary uczynić płaszczyzną wszystkich działań na rzecz jedności chrześcijan.

Rozpoczynając od analizy paradygmatu teologicznego świętych i błogosławionych poprzez opis świętych jako ważnego punktu odniesienia w kierownictwie duchowym, kaznodziejstwie, ewangelizacji i reewangelizacji, naukowiec zwraca uwagę w rozdziale trzecim swej książki na wkład męczenników i wyznawców w kształt ekumenizmu duchowego i praktycznego. Zaznacza przy tym, że katolicy nie stanowią wyznaniowego „schroniska”. Przestrzega przed oddzielaniem się od reszty chrześcijan i przekonaniem, że skandal podziałów jest sprawą „braci odłączonych”.

Za Janem Pawłem II kapłan przypomina, że postawa chrześcijan powinna być przeniknięta wzajemnym szacunkiem, a wiara w Trójjedynego Boga, jaka ujawniła się w męczeństwie świadków wiary z różnych Kościołów i wspólnot kościelnych, powinna motywować do szukania pojednania – „by ów błogosławiony zasiew krwi nie został zmarnowany”.

„Chrześcijanie w drodze ku jedności winni korzystać ze swej bogatej historii. To w niej znajdujemy przykłady, które mogą być pomocne w procesie pojednania nie tylko Kościołów, lecz również kultur i narodów” – pisze ks. Samsel i wskazuje jak ważnym elementem tej historii są oficjalnie wyniesieni na ołtarze święci i błogosławieni oraz „świadkowie wiary i miłości spoza Kościoła katolickiego czy z siostrzanego prawosławia”.

W tym kontekście autor przybliża prowadzoną w kościele ewangelickim św. Krzysztofa we Wrocławiu inwestycję, gromadzącą parafian mniejszości niemieckiej. Polega ona na wstawianiu witraży, które mają przedstawiać męczenników XX wieku: ks. Dietricha Bonhoeffera, bp. Juliusza Burschego, o. Maksymiliana Kolbego i Edytę Stein. Cała czwórka – dwóch protestantów i dwoje katolików – zginęła, jak przypomina ks. Samsel, bo otwarcie nazywała nazizm złem.

„Świadectwo świętych nie może być zmarnowane. Zarówno święci pierwszych wieków chrześcijaństwa, jak i świadkowie Kościoła podzielonego winni być odczytywani jako Boże natchnienie do budowania na nowo, z wzajemnym poszanowaniem, pokorą i otwartością na wspólne bogactwo teologiczne duchowe i ludzkie, jednego Kościoła, którego głową jest Chrystus” – napisał ks. Samsel w swej pracy, w której przypomniał także, że nauczanie Jana Pawła II, odwołujące się do wzorów świętych i błogosławionych, jest w dużej mierze recepcją nauczania Soboru Watykańskiego II.

„Święci i błogosławieni uczą ekumenizmu opartego na prawdzie” – dodaje teolog. Jego zdaniem, historia chrześcijaństwa wymaga „szczegółowego, międzykonfesyjnego omówienia ,,kontynuowania wzajemnego przebaczenia i pojednania”.

Ks. dr Samsel, wychodząc od przedstawienia kryteriów świętości w głównych tradycjach wyznaniowych, prezentuje ją jako wzór urzeczywistniania ekumenizmu duchowego – świętości życia, nawrócenia serca, modlitwy o jedność chrześcijan. Opisuje papieską wizję współczesnej ekumenii, polegającą na gojeniu ran i oczyszczaniu pamięci historycznej, międzywyznaniowej współpracy, międzywyznaniowego dialogu, odnowy i reformy Kościoła. Podkreśla, że wiara w Chrystusa jest paradygmatem łączącym męczenników wszystkich Kościołów i kościelnych wspólnot.

Wdzięczność wobec autora monografii, za podjęcie ekumenicznego spojrzenia na kult świętych, wyraził w słowie wstępnym bp Roman Pindel. Według profesora biblisty, spojrzenie takie jest szczególnie potrzebne w diecezji bielsko-żywieckiej, na terenie której mieszka prawie połowa wszystkich polskich luteran. „Temat świętych pojawia się w codziennym obcowaniu ze sobą katolików i ewangelików, zarówno świeckich, jak i duchownych” – zauważa biskup, przypominając, że jeden z trzech głównych patronów diecezji św. Jan Sarkander, ale także pochodzący z Cieszyna św. Melchior Grodziecki, zostali męczennikami w okresie wojen religijnych czasu reformacji.

Książkę ks. Roberta Samsela wydało wydawnictwo „Scriptum” w serii „Horyzonty dogmatu”.

diecezja.bielsko.pl